Na een succesvolle pilotfase lanceert de Staatscommissie tegen Discriminatie en Racisme vandaag officieel de Discriminatietoets Publieke Dienstverlening. Deze wetenschappelijk onderbouwde toets helpt publieke organisaties discriminatie in hun dienstverlening proactief te signaleren en aan te pakken waardoor menselijk leed en miljarden aan hersteloperaties kunnen worden voorkomen. Voor het eerst krijgt de overheid hiermee een concreet instrument in handen om discriminatie structureel tegen te gaan. In lijn met artikel 1 van de Grondwet kan zo gelijke behandeling worden bevorderd.
Vorig jaar startte de staatscommissie samen met de Douane, DUO en de gemeente Arnhem pilots met de Discriminatietoets. De organisaties bepaalden welk werkproces zij kritisch wilden onderzoeken op discriminatierisico’s. Zo nam de gemeente Arnhem bijvoorbeeld haar wettelijke adresonderzoek onder de loep. De pilots tonen aan dat het proactief opsporen van discriminatie in dienstverlening nuttig is. Overheidsorganisaties deden nieuwe inzichten op en voerden wijzigingen in werkwijzen door om discriminatie te voorkomen.
Alert op handelen
De toets bestaat uit vragen die tijdens vier bijeenkomsten worden behandeld en waarmee publieke organisaties kritisch zelfonderzoek doen. Medewerkers onderzoeken bijvoorbeeld hoe dienstverleners in de praktijk afwegingen maken en hoe burgers of bedrijven de dienstverlening ervaren. De toets laat zien hoe werkprocessen, regels en praktijken kunnen leiden tot ongelijke behandeling of discriminatie van groepen mensen in de samenleving. “Discriminatie is diep verankerd en vormt een wijdverspreid probleem binnen de Nederlandse samenleving. Zelfs de overheid discrimineert, al is dat niet altijd bewust,” zegt commissievoorzitter Joyce Sylvester.
Officiële lancering
Vandaag maandag 3 november lanceren commissievoorzitter Joyce Sylvester en minister Frank Rijkaart van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in Den Haag officieel de Discriminatietoets, in het bijzijn van betrokkenen en geïnteresseerden. Vanaf 11.00 uur is de toets voor iedereen te bekijken op www.discriminatietoets.nl. Na aanmelding bij de staatscommissie kunnen publieke organisaties samen met een procesbegeleider aan de slag met de toets.
De staatscommissie hoopt met haar toets een dringend noodzakelijke beweging in gang te zetten. Sylvester: “De afgelopen jaren speelden verschillende kwesties, waaronder de Toeslagenaffaire, waarbij discriminatie achteraf werd vastgesteld en hersteld. Met onze toets kunnen dienstverleners laten zien dat zij discriminatie serieus nemen, gezag herwinnen en betrouwbaarheid tonen. Gelijke behandeling vraagt om een proactieve houding, om voorkomen in plaats van repareren.”
Belangstelling
“Het is positief om te zien dat zowel in Europees als Caribisch Nederland organisaties op allerlei niveaus aan de slag willen met de Discriminatietoets,” zegt Joyce Sylvester, verwijzend naar de interesse die de afgelopen periode bij de staatscommissie voor de toets is getoond. Zowel grote als kleine gemeenten, een waterschap, uitvoeringsorganisaties en andere publieke dienstverleners willen de toets inzetten om discriminatie te voorkomen. “Het is niet langer de vraag óf er risico’s op discriminatie zijn, maar vooral waar die liggen en hoe dienstverleners hier effectief iets aan kunnen doen,” benadrukt Sylvester.